“Ii leat beare boahtit deike hearjidit". Sámi politihkalaš poesiija kontekstuála analysa

Abstract

Dán dutkamušas guorahalan sámi politihkalaš poesiija gaskal 2013-2016 historjjálaš, servodatlaš ja kultuvrralaš konteavsttas. Ulbmilin lea gávnnahit makkár fápmovuogádagat ja retorihkka sámi lávlla- ja ráppateavsttain boahtá ovdan. Dien áigodagas leat ilbman olu ođđa vuosttaldanlávlagat ja -ráppat, ja dán dutkamušas analyseren vihtta sámi lávlla- ja ráppateavstta ágoálbmotmetodologiija vuođuin. Dutkanmetoda lea kontekstuála analysa ja retorihkkaguorahallan. Geahčan makkár pathos-, ethos- ja logosákkastallamat teavsttain leat ja mainnalágiin muitaleaddji áigu olahit ipmárdusa ja rievdadusa servodagas politihkalaš teavsttainis. Olles dutkamuš dahkko álgoálbmotmetodologalaš insider-posišuvnnain man ulbmil lea dekoloniseren. Dán rádjái lea olu dutkan álgoálbmogiid dáfus dahkkon olggobeale olbmuin. Álgoálbmotmetodologiijas lea dehálaš ahte dutki dovdá dili maid dutká. Diehtu ii leat seamma go máhttu, ja árbevirolaš máhttu eaktuda olu eambbo siskkáldas gelbbolašvuođa go dan maid oarjemáilmmi akademiijavuogádagas sáhttá oahppat. Dakkár geahčastagain lea dutkan čađahuvvon ja dat lea ge mielde čalmmustahttime dán áigásaš sámi politihkalaš poesiija ođđa dássái sámi girjjálašvuođas. Viiddidit girjjálašvuođa doahpaga lea ovdamearka movt ovddidit álgoálbmotperspektiivva atnuiváldima (Kuokkanen 2009:46). Nubbi maid son evttoha, lea čállit ođđasit nu ahte eamiálbmoga jietna gullo. Goappaš daid ovdamearkkaid doaivvun dáinna dutkamiin olahan.