Frå einskap til ulikskap? Ei gransking av genustilhøvet ved avleiingar på -skap i skandinavisk

Abstract

Denne artikkelen tek utgangspunkt i Hans-Olav Engers (2001) oppmoding om at kategorien “genus” i norsk bør granskast grundigare. Etter ei oversikt over sentrale teoriar innanfor genusforsking følgjer ei undersøking av genustilhøvet ved avleiingar på <i>-skap</i> i skandinavisk. Desse orda kan vere både maskulinum og nøytrum i dansk, svensk og norsk. Avsnitt 3 gjer greie for opphav av og genustilhøvet ved suffikset <i>-skap</i> på grunnlag av tidlegare forsking. Avsnitt 4 gir eit kvalitativt oversyn over avleiingane frå 800 til i dag. Materialet blir analysert i avsnitt 5. Resultata viser at maskulinum opphavleg har vore einerådande, men sidan har tapt terreng i dansk, svensk og bokmål, mens det framleis står ved lag i nynorsk. Tala tyder på at det, etter bortfallet av <i>-r</i> ved maskuline avleiingar, finst ei utvikling frå morfologisk til semantisk genustilordning. Analysedelen prøver å forklare både dei diakrone og komparative tilhøva.