"Dáiddát leahkit sápmelaš, muhto it seamma ládje dego sápmelaččat leat dáppe". Narratologalaš analysa románain Kátjá (1986) ja SMS:at Sohpparis (2011)

Abstract

Dán čállosis lean lohkan guokte goabbat teavsttaid; Elle Márjá Vars romána Kátjá (1986) ja ruoŧŧesápmelaš Ann Helen Laestadius romána SMS:at Sohpparis (2011). Lahkoneapmái lean geavahan narratologalaš guorahallanvuogi metodan guorahallamis. Narratologiijas lea muitalanvuohki ja movt teaksta lea bajashuksejuvvon guovddážis. Teakstaválljen boahtá vuosttažin joatkkaskuvllaohppiid oahppoplánas ja movt dan leat huksen. Iešguđet luohkáide gullet iešguđet áigodagat mainna joatkkaskuvllaoahppit galget oahpasmuvvat. Mun lean dán čállosis geavahan vuosttaš ja goalmmát luohká áigodagaid. Vuosttaš luhokkái gulla áigodat maŋŋel 1995 ja goalmmát luohkkái ges namuhan áigodagaid gaskkal – áigodat 1965 rájes 1995 rádjai. Guorahallamii válljejin goabbat áigodahkii ovtta čáppagirjjálašvuođateavstta maid ovdagihtii dovden veaháš ja teavsttaid maid ieš maid smiehtan leat heivvolaš teavsttat joatkkaskuvlaohppiide oahpasmuvvamii áigodagaide. Dasto lean oppalaččat analyseren daid geavahettiin narratologalaš lahkonanvuogi.

Lektorstudeantan lea dehálaš leamaš čatnat iežan oahppui lassin ja movt munnje oahpaheaddjin doibmet románat geavahit oahpahusas. Danin lean váldočuolmma čatnan didaktalaš beallái. Vuođđun didaktalaš beallái digaštallamis, lean hábmen ná: Movt doibmet románat Kátjá ja SMS:at Sohpparis geavahit vuođđun oláheamis gelbbolašvuođamihttomeriid? Vástideamis váldočuolmma lean válljen bidjat vel liige dutkangažaldaga persovnnalaš beroštumi dáfus ja gáržudeami dihte: Boahtá go ovdan movt dáruiduhttinpolitihkka ja assimileren lea váikkuhan váldopersovnnaide románain? Lohkamis háliidin guorahallat boahtá go dáruiduhttin ja assimileren ovdán diskurssas románain. Dan in leat njuolgut digaštallan sierra oasis, muhto narratologálaš analysas geavahan ovdamearkkaid ekslisihtta mii govvida dan beali girjjiin. Loahpalaččat guorahalan ja árvvoštalan románaid geavaheamis joatkkaskuvlaoahahusa oktavuođas ja movt doibmet oláheamis gelbbolašvuođamihttomeriid.