Sátnegirjegeavaheami čalmmustahttin neahttasátnegirjji loggafiilla analysa bokte

Abstract

Otná teknologiija dahká vejolažžan neahttasátnegirjjis ohcat maiddái sámegiela sojahuvvon sániid, ja dat lea buktán ođđa vejolašvuođaid sámegielat čálliide. Dán dutkamušas guorahalan mo ohcan doaibmá Neahttadigisániid davvisámegiela-dárogiela-davvisámegiela sátnegirjjis. Guorahalan guovttelágan davvisámegiela-dárogiela sátnegirjji. Vuosttaš lea dábálaš sátnegirji ja nubbi lea dakkár toleránta sátnegirjeveršuvdna mas sáhttá ohcat sámegiela sániid geavatkeahttá sámi bustávaid ohcanhámiin. Dasa lassin guorahalan dárogiela-davvisámegiela sátnegirjji. Guorahallanáigodat lea okta jahki. Mun guorahalan sihke sátnegirjeohcamiid mat addet bohtosa ja mat eai atte bohtosa, nu mun čuvgehan sátnegirjji buriid beliid ja buoridanmuniid. Mu dutkangažaldat lea maid sátnegirjeohcamat sáhttet muitalit sátnegirjegeavaheami birra. Barggu vuođđun lea leksikográfalaš teoriija, dárkileappot sátnegirjegeavahanteoriija. Geavahan funktionála leksikográfalaš teoriija, nugo boahtá ovdan Bergenholtza ja Tarpa bargguin. Mu dutkanmetodan lea leamaš guorahallat neahttasátnegirjji loggafiilla. Materiálan lea geavahan Neahttadigisániid davvisámegiela-dárogiela-davvisámegiela sátnegirjji geavahanlogga. Loggafiilla lean manuálalaččat dihtoris analyseren virolaš cealkagiiguin (eŋg. regular expressions). Analyserenbarggus lean maiddái ávkkástallan giellateknologalaš reaidduin, earret eará lean geavahan morfologalaš analysáhtoriid. Loggafiilla guorahallan veahkeha čájehit mo neahttasátnegirjjit geavahuvvojit. Guorahallan čájeha ahte davvisámi-dáru-davvisámi neahttasátnegirjjit leat ollu geavahusas, ja ahte stuora oassi sátnegirjeohcamiin dáhpáhuvvet skuvla- ja bargoáiggis. Dát čujuha dan guvlui ahte stuora oassi sámegiela čállinproseassas dáhpáhuvvá skuvllas ja barggus, ja dán oktavuođas lea sátnegirjjiin dehálaš funkšuvdna. Lagabui 90 % ohcamiin mat leat dahkkon sátnegirjjiin, leat addán bohtosa. Eanaš sátnegirjeohcamat leat sáni vuođđohámit. Badjel bealli dain ohcamiin mat eai atte bohtosa, eai lihkostuva go geavaheaddji lea čállán ohcanhámi boastut. Eará dehálaš sivva manne ohcamat eai atte bohtosa, lea go ohcansátni váilu sátnegirjjis. Muđui leat ollu eahpelihkostuvvan ohcamat dahkkon eará gillii. Mu dutkan čájeha ahte lea erohus ohcamiin mat leat dahkkon dábálaš ja toleránta sátnegirjeveršuvnnas, ja dat čujuha dan guvlui ahte leat goabbatlágan geavahanjoavkkut mat geavahit dáid sátnegirjjiid.